Hoewel er op dit moment in Heemskerk nog geen concreet plan is, zou ik nu van de gelegenheid gebruik willen maken om Heemskerkers op te roepen, te laten zien dat vluchtelingen op beschaafde wijze een plek kunnen vinden in ons dorp. En dat we hier op respectvolle manier het gesprek over aan kunnen gaan. Eerder hebben wij hier een AZC gehad. Nooit heeft dat tot “gedoe” geleidt. Waarom zou dit nu wel gebeuren?
Hoe komt het dat er mensen zijn die zo boos zijn en zeggen dat hun baan wordt ingepikt, of dat zij lang op een woning moeten wachten?! Dit soort dingen zijn niet toe te rekenen aan de vluchtelingen! Dit zijn kabinetsmaatregelen. Veel van deze kabinetsmaatregelen moeten door gemeenten worden uitgevoerd. Het gaat dan over tal van onderwerpen (zorg, WMO, jeugdbeleid, wonen, leefbaarheid enz., enz.) De weerslag hiervan ligt vanavond voor. De begroting van 2016.
Voorzitter,
Allereerst complimenten aan het college en het ambtelijk apparaat voor de heldere wijze waarin de begroting tot stand is gekomen. Het geeft een goed beeld over de financiële middelen en wat er met deze middelen gedaan wordt. Ik zal op de drie domeinen ingaan.
Als 1e : Bestuurlijk domein
Bestuur (pag.13).
Hierin staat dat de strategische toekomstvisie “Heemskerk 2040, het geheim van de IJmond” (2009) als leidraad geldt voor het opstellen van de beleidsvisies voor de komende jaren. Echter, uit een memo van okt. 2013 blijkt dat een focus in de toekomst visie ontbreekt, waardoor het ondoenlijk is om tot verdere uitwerking van de visie te komen in een zogenoemde Strategische Agenda. De vraagt rijst nu; voert het college haar beleid wel op de juiste gronden? Graag hierop een reactie van het college.
Samenwerking (boven) regionaal (pag.14)
In 2013 heeft de raden van Beverwijk, Velsen en Heemskerk Kansenonderzoek vastgesteld. Hieruit is de IJmondcommissie voortgevloeid. Hierover zullen wij morgen verder over komen te spreken.
Samenwerken is goed en noodzakelijk. Maar kent ook een keerzijde. De democratische legitimiteit en de controlerende taak komt hierdoor onder druk te staan. Hierover willen wij onze zorg uitspreken.
Economische zaken (pag. 24).
Een goed en aantrekkelijk vestigingsklimaat, waarbij regionale werkgelegenheid wordt gestimuleerd wordt belangrijk geacht. Het feit dat er een Regionaal Bureau is, maakt het vestigingsklimaat niet beter of slechter. Wij denken dat er naast de ontwikkeling van een cluster High Tech Materials om tot ontwikkelingen te komen van een off shore cluster windenergie een mooi voorbeeld. Maar wij denken ook dat er veel meer mogelijk is. Ik zal hier straks op terugkomen.
Dan het Sociaal domein
Dit beslaat een groot aantal die direct effect hebben op iedereen. In zijn algemeenheid hecht GroenLinks er aan op te merken dat vrijwel alles met betrekking tot het sociaal domein in deze begroting beredeneerd is vanuit de gemeente (er wordt bijvoorbeeld gesproken over: meer grip; samenhangende arrangementen). Wij vinden het een gemiste kans dat er niet vanuit de mensen wordt gedacht. Toch willen we het college en de ambtenaren complimenteren over hoe hard er gewerkt wordt om de hele moeilijke opdracht om de decentralisaties in Heemskerk vorm te geven.
Toch voelen wij ons genoodzaakt ook onze teleurstelling uit te spreken. Vorig jaar (okt. 2014) is, laat ik het de motie Ombudsman noemen, raadsbreed aangenomen. En enkele weken geleden ontvingen wij een memo waarin wordt aangegeven welke mogelijkheden mensen hebben om klachten in te dienen. Maar een klachtencommissie of procedure is wezenlijk iets anders dan de functie die een ombudsman heeft. De Gemeentelijke Ombudsman stelt een onderzoek in naar de gedragingen van de gemeente, naar aanleiding van een klacht; is benoemd door de gemeenteraad, maar gaat te werk als een onafhankelijk en deskundig scheidsrechter. Het college stelt in deze memo voor om de verslagen van de klachten coördinatoren af te wachten en te bezien of een lokale of regionale ombudsfunctie van meerwaarde is. Ik kan niet anders constateren dat het college hiermee de (nogmaals) door de raadsbrede aangenomen motie naast zich neer legt. Dit is voor ons onacceptabel. Het hebben van een ombudsfunctie op gemeentelijk niveau is overal in Nederland tot stand gekomen en wordt door het kabinet toegejuicht. Dit kan regionaal of zelfs bovenregionaal worden vormgegeven en van grote waarde zijn voor de dienstverlening die we aan de inwoners willen bieden. Graag willen wij van het college expliciet horen of zij gehoor gaan geven aan de motie of niet.
Dan hebben wij nog wat zorgen. Dit betreft o.a. de burgerparticipatie. Wij hebben vorig jaar al de suggestie gedaan om door middel van de Right to Challenge, hier meer handen en voeten aan te geven. Opnieuw willen wij dit onder de aandacht brengen en van de andere fracties en het college een reactie krijgen, op dit punt.
Dan de druk op vrijwilligers en mantelzorgers. Het risico dat mensen overbelast raken is groot. Dit wordt door het college onderkend. In onze visie kan en moet er meer gedaan worden om te voorkomen dat mensen überhaupt overbelast raken. Het is ons bekend dat de wethouder zich buitengewoon inspant om de participatiewet op adequate wijze uit te voeren. Recent heeft er in de Volkskrant een artikel gestaan dat 125.000 arbeidsgehandicapten aan een baan geholpen moeten worden. Werkgevers zijn huiverig om mensen aan te nemen. Komt er een punt waarop de wethouder, al of niet samen met haar collega’s uit Beverwijk en Velsen, stappen onderneemt richting het kabinet, om hun zorgen uit te spreken over het toeleiden naar werk van arbeidsgehandicapten?
Sport, cultuur en recreatie.
Vorig jaar werd duidelijk dat dit college grove bezuinigingen op de muziekschool en de bibliotheek gaat doorvoeren en tegelijkertijd een fors bedrag wil neerleggen voor kunstgrasvelden voor de voetbalverenigingen. Wij hebben toen aangegeven het hier niet mee eens te zijn. Daar is niets aan veranderd. In de voorjaarsnota kwam naar voren dat er in de jaren 2015 en 2016 van een oorspronkelijk financieel redelijk perspectief, een financieel tekort zou ontstaan (van 300.000 tot 400.000 euro). In deze begroting staat (pag. 6) dat (ik citeer): dit tezamen met de wetenschap dat in deze jaren ook nog een aantal risicovolle beleidsvoornemens (bezuinigingen op het ambtelijk apparaat, de bibliotheek en de muziekschool) al waren ingeboekt.
Waarom dan toch vasthouden aan dit beleid. Is dit nog wel verantwoord? Er waren vorig jaar andere keuze mogelijkheden en die zijn er nog steeds. Het verhogen van de ozb, is zo’n mogelijkheid. Maar dat lijkt voor het met CDA een “heilig” onderwerp te zijn. Van andere fracties zou ik willen horen hoe zij hier naar kijken.
In de visie van GroenLinks kon en kan het niet zo zijn dat alles van waarde wordt geminimaliseerd. Niet alles is uit te drukken in geld. Misschien zijn daarom de mensen wel zo boos. Ze zien de eigen verantwoordelijkheid op tal van zaken toenemen en zien dat de voorzieningen afgebroken worden. Het cement van de Heemskerkse maatschappij zal verworden tot los zand. Terwijl wij tegelijkertijd willen dat mensen mee moeten kunnen doen.
Fysiek domein
Ook hier is veel over te zeggen. Maar ik zal proberen mij enigszins te beperken. Met betrekking woningbouw pleit GroenLinks voor meer sociale woningbouw en voor investeringen in duurzame energie. Eerder heb ik gehad over het stimuleren van de werkgelegenheid. Op dit moment is de rente laag en het weerstandsvermogen van de gemeente is zeer groot (3.4). Het is daarom in onze visie een goed moment investeringen te doen in duurzaamheid. Dit is goed voor mens, milieu en economie.
Is het college bereidt te onderzoeken welke mogelijkheden hiervoor zijn?
Groen
Vorig jaar is er besloten om een bezuiniging door te voeren op het groen. Dit moet gehaald worden door sober onderhoud. We hebben een zomerstorm gehad. Hierdoor zijn veel bomen geveld. Het risico dat door soberder onderhoud uit te voeren, brengt het risico met zich mee dat er bij een volgende storm weer heel veel bomen omgaan. En we roepen altijd wel dat wij mooi groen in de IJmond zijn, maar dat zal niet lang meer duren ben ik bang. Bovendien mag je je dit nu al wel afvragen, we hebben maar een halve boom per inwoner. Gaat het college de omgewaaide bomen vervangen?
Voorzitter, ik ga afronden.
Voor ons ligt de begroting voor 2016. Een begroting die een realistisch beeld geeft. Maar ook een begroting waar geld een doel op zichzelf lijkt en de werkelijke waarden in de schaduw staan. De begroting is kwetsbaar. Voor 2016 komen we precies uit en staat het saldo op 0. Voor de jaren erna worden er kleine plusjes verwacht.
Er worden risicovolle beleidsvoornemens genomen. Met betrekking tot risico’s overwegen wij een motie in te dienen.
GroenLinks kijkt met gemengde gevoelens naar deze begroting. We zien dat er op tal van beleidsterreinen goed en hard gewerkt wordt. Maar er zijn ook zorgen en punten van kritiek. In het begin van mijn betoog zei ik: “Het klimaat in Nederland is op dit moment ontvlambaar (letterlijk en figuurlijk).”
Mensen laten zich leiden door angst. Moeten wij nu ook bang worden? Wij zijn gekozen volksvertegenwoordigers en nemen tal van beslissingen, die niet iedereen welgevallig is. Dit zullen we moeten accepteren.